Предупреждаю, могут быть орфографические или стилистические ошибки! Майлықожа Султанқожаұлы (1835-1889 гг.) Қазақ халық суырып салма ақыны Майлықожа Султанқожаұлы Шымкент облысының бүгiнгi Қызылқұм ауданының аумағындағы 1835 жылында дүниеге келдi. Майлықожа 14 жылдарға әке жоғалтты, бiрақ бұл қайғылы оқиға оның сипаты сындырмады. Султанқожаұлы барлық өз өмiрi ауыртпалықтармен күрестi оның еншiсi және табандыға оларды өз мақсатына бара-барай көтеруге үйренуге түсiп қалған. Ауыл молдасында, Майлықожаны үйренген грамотаға содан соң ендi үйрену өз алдына жалғастырды. Майлықожа тәкаппар және тәуелсiз сипат ол болған әсiресе жарық айқындалды, емес оған бай феодалдың қызы ұрлап жолы болды, өз тектi ауыл емес, Бухараға олардан бет алғанында. Қайтып келгенi Бухаралар, Майлықожа ол жастықта әлi шұғылданатын ақындық қызметтi жалғастырды. Ақын орта Азиялар қалалар бойынша саяхатта көрiлген олар әсерiмен Қокандтың хандығының табан астына қарсы бiрнеше өлеңдер, Қазақ халығының арнаулы күрестерiне жазды. Сонымен бiрге оның шығармаларының тақырыптарымен болыстық ондар және билердi шектен шығу және бәрi де рұқсат, еркiн махаббат, бақытсыздық және аш жылдардың ауыртпалығы болды. Өлеңдер бұл өсiмтал ақынның ұста және дарындары ашық бақылап отырады. Султанқожаұлы өз өнерiнде өткенi Қазақ ақындарының бай мұрасығана емес, естiген емес бiлетiн шығыс поэзиясынан барлық ең жақсы алды да қолданды. Жазбаша, ауызша Майлықожа өз шығармалары шығарды. Оның творчестволық мұрасы насихат тұрды( "Егер жақсы дос болып жүресiң" ,"Тыңда, халық", "Жақсы адам қашан қартаяды" ), ән бiреуге арнайтын ("Тюре-Ачметке", "Тұрлыбекке" ), дастан және мысал ("Аңқылдақ Мырза", "Батырдың қалқары", "Тотынаме", "Қасқыр"), Сүйiнбаймен, Шәкәрiммен, Гулханмен, Жаныспен айтыстары тағы басқа ақындармен. Ташкенттегi 1883 жылда "Қырғыз хрестоматиясы" жинақ шықты, Майлықожа Султанкожаұлы жазылған 5 өлеңдердi кiрген қосып жасалған Я.Я.Лютщем. Майлықожа өзiмдi Қазақ ауыз әдебиетiнiң шығармаларының жиынмен және жазуымен шұғылданды. Кешiрек ол белгiлi фольклоршыға және нәсiл зерттеушi А.А.Диваевке материалдарының үлкен санын тапсырды. Оның шығармасының Султанқожаұлысы өмiрлер тек қана соңғы жыл бүкiлхалықтық данқтылықтарды алды және зерттеле бастады.
|