Предупреждаю, могут быть орфографические или стилистические ошибки! Мұрат Монкеұлы
(1843-1906 гг.)
Монкеұлы Мұрат атақты Қазақ ақыны Қаратаудың орындағы 1843 жылында дүниеге келдi, бүгiн - атырау облысының ауданының Қызылы аумақ..
Бастапқы бiлiм араб грамотасына Мұратты үйреткен ауыл молдасында алды. Монкеұлы балалық шақтармен өлең шығара бастады, және жақында ол "Бала-ақын" шақырды.
Монкеұлының Жилкиши, Мұраттың кездескен ақын Жилкишиi бар 1860 жылында айтыстардағыға қатысады. (1863 ) Оразбен және (1868 ) Жаскеленомның Баланың белгiлi ақындарының үстiнде жеңiске жеттi. Тағы басқалар Шолпан арасында Калнияза, Жантолы атауға болатын басқа ақындармен Тыныштық бәсекелестi. Монкеұлы бұл айтыстар ақындықтар осы мектептен өтуге көмектестi.
Монкеұлының Мұраттың өз әндерiнде туған жерге махаббатты жырлай тарихқа қарады, ерлiк және ерлiк. "О, Ақ Сұңқар оның толгаусы уақытында алдау", опасыз өте белгiлi - "Әлем, тез ағатын қарбалас", "Өлiм" құстардың өзi асылы. Ақынның оларында өмiрге өз көзқарасын бiлдiредi, өз дүние тануының негiзiн ұсынады. Монкеұлы жеке алғанда өмiрдiң ағымы туралы айтады, опасыз әлемнiң құбылмалылығы туралы.
Ақын кiтап поэзиясының үлгiсiне өз шығармаларында қолданды. Бұл "Қыз" ол балғын сұлудың түрiн құратын оның өлеңi тяды. Монкеұлы "Үш қиян" " өлеңде оның жақсартуына халықтың ауыр жағдай, өз армандары және үмiт суреттейдi.
Рулық жатырқаушылық және алауыздықтың жеңулерiн мәселеге "Сарыарка" ақынына Қазақтарын дабылдайды өз дамытуын өткенi жолдағы барлық қалдықтары жылжытқан толгау арналған.
"Қазтуған" дастандардағы және қисса -дастандарда "Қарасай-Қазы" Монкеұлы Мұрат түсiнiктер қазақ халығынан тарихи оқиғаларын жарықтандырады. Бұл шығармалар автор өз халығының мақтанымдарымен көрсететiн батырларға туған жердiң батыл және ер қорғаушыларымен арналған.
Монкеұлының өз шығармаларында қабылдауларды пайдалануға тырысады және көп ғасырлардың бойысында ұрпақтан ұрпаққа жұғысқан өлең қосуды дәстүр. Сонымен бiрге, ақын шынайлыққа тырыса өз ойларының озық айтылу әдiстерiн қолданды, өз өлеңдерi үшiн сипаттардың жасауындағы ақиқаттық және дәлдiк. Монкеұлы Мұрат Қазақ әдеби тiлiн дамытуға аз емес үлестi енгiздi.
Монкеұлы шығармада езушiлерге қарсы кедей адамды наразылық жарық қайтарған, бекзаттық өкiметтерге қарсы жеке алғанда.
Монкеұлы ұлкен маңыздылық сұрақты қабылдады, және оларда ретке келтiруге тырыса, өз халығы жиi өткенiне қарады. Оның шығармаларындағы сондықтан тап аралық байланыс арғы-бергi анық.
| 
